Nhìn ra Lưu trữ một số nước trên thế giới

1. Bayreuth

Kho lưu trữ về Tài liệu lưu trữ bồi thường chiến tranh (Lastenaugleichsarchiv) đặt tại một bệnh viện thành phố cũ của Bayreuth. Kho lưu trữ này là một phần của Phòng B (Phòng Lưu trữ Cộng hòa Liên bang).

Tòa nhà bằng gạch của kho, xây từ đầu thế kỷ 20, tất cả những thiết bị bổ sung sau đó đã bị dỡ bỏ và phần cốt của tòa nhà đã được khôi phục như điều kiện ban đầu. Sau khi được cải tạo và xây dựng lại, tòa nhà hiện nay là khu vực công cộng, có các xưởng và văn phòng. Một trung tâm với các giá tài liệu đã được xây dựng để lưu giữ tài liệu lưu trữ.

Do phần lớn các tài liệu lưu trữ là tài liệu về bồi thường chiến tranh bổ sung từ các tài liệu của Cơ quan Bồi thường chiến tranh (Ausgleichsverwaltung), với hơn 33.000 mét giá. Những tài liệu này cung cấp bằng chứng về những thiệt hại của những người tị nạn và bị trục xuất từ lãnh thổ phía Đông của Đức Quốc Xã, những vùng định cư của Đức phía Đông Trung Âu và  ở Đông Nam Châu Âu cuối chiến tranh thế giới thứ 2. Toàn bộ tài liệu trong kho là các tài liệu bằng chứng về việc bồi thường đã được xác thực hoặc phủ nhận (Feststellungsakten) của tất cả các Văn phòng khai báo bồi thường chiến tranh (Ausgleichsämter) chứng minh được bị thiệt mại và tổn thất của trang trại, kinh doanh và bất động sản.          

Một hoạt động khác của Ausgleichsverwaltung là cung cấp tài liệu bằng việc bảo quản hồ sơ mẫu. Quan trọng nhất là bộ sưu tập Ost-Dokumentation (khoảng 145 mét giá). Trong khoảng 30.000 người đầu tiên báo cáo về những gì đã trải qua của người Đức trong tháng cuối cùng của Chiến tranh thế giới thứ hai, cũng như những điều kiện kinh tế và xã hội tại các khu vực Đông Đức cũ. Ngoài ra, còn hơn 15.000 sổ ghi chép của giáo sứ (Gemeindeseelenlisten) nhờ đó nơi ngụ cư của cư nhân của các thành phố thuộc lãnh thổ phía Đông cũ của Đức Quốc xã được xây dựng lại.

Phòng đọc, với 28 chỗ, là nơi lý tưởng cho việc nghiên cứu tài liệu về rút chạy và trục xuất hồi cuối chiến tranh thế giới thứ 2, tài liệu về lịch sử khu vực và gia đình của khu vực Đông Đức cũ cũng như lịch sử xã hội và xã hội của Cộng hòa Liên bang Đức.

Tài liệu từ một  thư viện dịch vụ cũng có sẵn cho người sử dụng để hỗ trợ nghiên cứu.

2. Berlin-Lichterfelde

Sau khi quân Mỹ rút khỏi Berlin, Lưu trữ Liên bang đã đưa một phần của trại Andrews (Andrews Barracks) ở Berlin-Lichterfelde vào sử dụng, đưa nhân sự, tài liệu lưu trữ và thư viện từ 28 địa điểm lưu trữ bị đóng cửa ở trong khu vực Berlin-Brandenburg và ở Dachsen-Anhalt về đây. Hơn 90 km tài liệu lưu trữ từ khoảng 2.500 bộ sưu tập từ Phòng R (Phòng lưu trữ tài liệu về Đế quốc Đức), DDR (Cộng hòa dân chủ Đức và SAMPO (Tổ chức Lưu trữ của các Đảng và Tổ chức Quần chúng của Cộng hòa Dân chủ Đức cũ (GDR) trong Lưu trữ Liên bang) và 1,7 triệu cuốn sách, báo và tạp chí xuất bản định kỳ được lưu giữ tại đây dành cho việc nghiên cứu lịch sử Đức gần đây.

Về diện tích và nhân sự, trụ sở Berlin-Lichterfelde là cơ sở lớn nhất của Lưu trữ Liên bang và được sử dụng nhiều. Cơ cấu tổ chức và nhân của Phòng Z (Cơ quan hành chính trung ương của Lưu trữ Liên bang), GW (Ban nghiên cứu và lưu trữ chugn), AT (Ban dịch vụ kỹ thuật trung ương và công nghệ lưu trữ) và B (Cộng hòa Liên bang Đức) cũng đặt tại đây.

Cũng như lịch sử chính trị của nước Đức từ thời Đế quốc có thể tìm thấy tại các bộ sưu tập lưu giữ ở đây, lịch sử kiến trúc của từng thời đại cũng có tại đây. Học viện sĩ quan Hoàng gia Phổ (Königlich-Preußische Hauptkadettenanstalt) được xây dựng ở đây từ năm 1873 đến năm 1878, từ những năm 1890 đã có hơn 1.000 sĩ quan được học và huấn luyện quân sự tại địa điểm này. Sau khi ký Hiệp hước Versailles, tất cả các cơ sở quân sự trước đó đã bị đóng cửa sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Lưu trữ Đức được đặt ở đây. Tuy nhiên, cuối cùng, theo đề nghị của người dân địa phương đã quyết  định chuyển Học viện sĩ quan làm trường trung học cơ sở. Cuối tháng Tư năm 1933, Lực lượng tinh nhuệ của Hitle (Leibstandarte SS Adolf Hitler) đã chiếm làm doanh trại. Giai đoạn 1937-1940, tòa nhà tạo thành mặt trận chính của Finckensteinallee, có lối ra vào được kiểm soát, xây dựng  cho Lực lượng tinh nhuệ (Leibstandarte).

Tháng 4 năm 1945, Hồng quân Liên Xô chiếm được và chuyển giao cho các lực lượng quân đội Mỹ trong tháng 7/1945. Quân Mỹ lại lấy làm doanh trại và đổi tên thành Andrew Barracks trong năm 1947. Tại khu vực những tòa nhà bị phá hủy trong chiến tranh, các khu mới được xây lên trong năm 1951, bao gồm tòa 901, hiện đang gồm một tòa nhà đang sử dụng, các xưởng và văn phòng. Trong những năm tiếp theo, nhà nguyện Andrews (loại nhà nguyện nhỏ xây dành cho các trại lính), mở cửa rộng rãi, được xây dựng. Hiện các nhà này là phòng đọc của Thư viện.

Việc sử dụng các tòa nhà tại đây hiện là giải pháp tạm thời. Ernst-Posner-Bau, một trung tâm kho mới được xây dựng với diện tích đón tiếp lớn, trong tương lai sẽ kết nối khối văn phòng và một tòa nhà sử dụng trung tâm được tạo ra bằng việc cải tạo lại các tòa nhà cũ bằng lối đi bằng thủy tinh. Do vậy, việc sử dụng tài liệu lưu trữ thông thường, các tài liệu lưu trữ nghe – nhìn, tài liệu lưu trữ thư viện sẽ tập trung vào một địa điểm ở Berlin, đồng thời cũng tạo điều kiện tốt hơn cho việc dạy lịch sử liên quan đến tài liệu lưu trữ và các công trình công cộng khác.

Với phòng đọc gần 150 chỗ dành cho 3 loại hình là tài liệu lưu trữ, microfilm và tài liệu thư viện sẽ đáp ứng thường xuyên nhu cầu của độc giả, và việc tìm kiếm mới tài liệu có thể được thực hiện trong các hành lang hoặc dưới những thảm cỏ lớn dưới bóng cây.

3. Berlin-Wilmerdorf

Lưu trữ Phim Liên bang cũng được đặt tại Berlin từ năm 1990, và gồm các phim của Lưu trữ phim từ thời Đông và Tây Đức trước đó.

Tất cả các cơ quan tổ chức phi kỹ thuật của Lưu trữ Phim Liên bang nằm trong 2 tầng của tòa nhà tân cổ điển ở Fehrbelliner Platz ở Berlin-Wilmerdorf. Phòng đọc 8 chỗ. Phim lưu trữ và các tài liệu lưu trữ liên quan đến phim ảnh được đưa ra khai thác và sử dụng trong tòa nhà. Những phòng khác làm kho chứa tài liệu lưu trữ được sử dụng tại đây. Địa điểm này cũng là giải pháp tạm thời, sau khi hoàn thành các tòa nhà mới xây và cải tạo lại, một phần sẽ chuyển giao cho Hoppegarten và một phần dành cho Berlin-Lichterfelde.

4. Freiburg

Phòng Lưu trữ Quân đội có trụ sở ở Nam Baden trong thành phố đại học Freiburg im Breisgau. Các cơ sở được đặt tại gần nội thành thành phố Freiburg và gồm tòa nhà văn phòng cao tầng, tổng cộng có 5 phòng kho cùng với các xưởng dành cho phục chế và sao chép tài liệu bản đồ và bản vẽ. Một kho lưu trữ trung gian quân đội dành cho các hồ sơ lưu trữ của Bộ Quốc phòng, các cơ quan chỉ huy, các cơ sở và đơn vị của lực lượng vũ trang, cơ các quan hành chính của lực lượng vũ trang cũng được đặt  tại Freiburg.

Các tài liệu lưu trữ của Phòng Lưu trữ Quân đội gồm các tài liệu (đặc biệt là các hồ sơ, tài liệu bản đồ, kế hoạch  xây dựng, ảnh) của các đơn vị quân đội nhà nước từ năm 1867 cho tới hiện nay: Các tài liệu còn lại của Quân đội Đức – Phổ, Hải quân Hoàng gia (Kaiserliche Marine), Lực lượng thuộc địa (Schutztruppen), Quân đoàn Tự do (Freikorp),  Lực lượng phòng vệ Đức (Reichswehr), Lực lượng Vệ quốc(Wehrmacht). Ngoài ra, các tài liệu liên quan đến Quân đội nhân dân Quốc gia (Nationale Volkarmee) và Lực lượng Biên phòng (Grenztruppen) của Cộng hòa Dân chủ Đức cũng được lưu giữ ở Freiburg. Phần lớn tài liệu bảo quản ở Phòng Lưu trữ Quân đội là từ Bộ Quốc phòng Liên bang và các đơn vị dân sự và quân sự cấp dưới của Bộ.

Nhiều giấy tờ cá nhân của nhân viên quân sự Đức và các bộ sưu tập có liên quan đến lịch sử quân sự Đức từ giữa thế kỷ 19 đã bị lấy ra khỏi thông tin hồ sơ lưu trữ.

Độc giả tra cứu tài liệu lưu trữ tại một trung tâm sử dụng với trang thiết bị hiện đại. Phòng đọc có 25 chỗ. Các bộ sưu tập từ một thư viện dịch vụ với thông tin về sưu tập lịch sử quân sự đưa ra khai thác để hỗ trợ việc nghiên cứu từ tài liệu lưu trữ.

5. Hoppegarten

Lưu trữ ở Hoppegarten là một cơ sở lưu trữ trung gian mới.

Lưu trữ ở Hoppegarten nằm ở phía Đông gần Berlin, tại bang Brandenburg, là một kho lưu trữ trung gian mới cho các cơ quan Liên bang lập ra ở Berlin kể từ năm 1990.  Kho lưu trữ này được lập trong năm 1991 trong Trung tâm cơ yếu và mật mã Bộ An ninh nhà nước của Cộng hòa Dân chủ Đức cũ, ban đầu là điểm thu  thập các  giấy tờ từ “các trung tâm tài liệu” bị đóng cửa, các văn phòng và cơ quan lưu trữ hành chính của Cộng hòa Dân chủ Đức cũ.

Kho lưu trữ trung gian thứ hai của Lưu trữ Liên bang cho các cơ quan nhà nước tối cao khu vực Berlin có 85.000 mét giá tài liệu kể từ năm 1997.

Trong năm 2005, Phòng Lưu trữ phim đã chuyển sang  tòa nhà được xây mới. Trong các cơ sở xử lý phim riêng, các phim lưu trữ được xử lý kỹ thuật, phục chế và sao chép. Hiện tại, khoảng 80.000 cuộn phim cellulose nitrate đang được lưu trữ tại những khu vực đặc biệt, trong đó có những phim cổ nhất của Lưu trữ phim Đức.

Một công xưởng khử axit cho tài liệu cũng được một công ty thương mại mở tại đây trong năm 2001 như là một phần của việc tư nhân hóa dịch vụ kỹ thuật.

Một trung tâm bảo quản tài liệu có công xưởng khử axit sẽ được xây dựng tại cơ sở ở Hoppengarten trong vài năm tới. Xưởng này sẽ được đầu tư trang thiết bị phục chế và bảo tồn các loại tài liệu lưu trữ, ghi phim và số hóa tài liệu.

6. Koblenz

Lưu trữ Liên bang được thành lập ở Koblenz năm 1952. Địa điểm được đặt gần tiếp đó là tại  Bonn ban đầu chỉ có ý định là địa điểm tạm thời. Việc đặt viên đá đầu tiên cho xây dựng tòa nhà lưu trữ ở Koblenz năm 1982 khẳng định đây là địa điểm thường trực của Lưu trữ Liên bang.

Địa điểm mới, Thủ tướng Đức Helmut Kohl cắt  băng khánh thành trong tháng 11 năm 1986, đáp ứng được những tiêu chí chính cho một tòa nhà lưu trữ hiện đại: đó là chức năng và cung cấp điều kiện làm việc tối ưu cho cả người lao động và người sử dụng. Loại hình xây dựng bảo đảm chi phí hiếu quả do chi phí năng lượng thấp. Điều kiệm môi trường trong kho lưu trữ được bảo đảm bằng các kỹ thuật xây dựng. Các khu vực xây dựng với mục đích lưu giữ tài liệu lưu trữ tại các khu vực có giá để khác nhau với diện tích sàn kho vào khoảng trên 15.000 m².

Koblenz là trụ sở chính của Lưu trữ Liên bang Đức. Chủ tịch và các nhân sự, các phòng Hành chính trung ương gồm cả Phòng pháp chế và Bộ phận nhân sự, tổ chức, cơ sở vật chất, ngân sách, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, Phòng Lưu trữ tổng hợp và dịch vụ kỹ thuật trung ương được đặt tại đây. Các sự vụ liên quan đến lưu trữ như tạo nhóm phông và mục lục tra cứu. Cơ sở này cũng có trách nhiệm bảo tồn và phát triển pháp luật lưu trữ. Ngoài ra, cơ sở này cũng chịu trách nhiệm các công tác liên quan đến giáo dục lịch sử, xuất bản ấn phẩm và xuất bản tờ “Dokumente zur Deutschlandpolitik”.

Koblenz tiếp tục là nơi đặt trụ sở của Phòng B (Phòng Lưu trữ Cộng hòa Liên bang Đức). Phòng này chịu trách nhiệm chính về các tài liệu lưu trữ của các cơ quan chính quyền dân sự trugn ương của Cộng hòa Liên bang Đức (từ năm 1949) bao gồm cả các tài liệu của các khu vực bị chiếm phía Tây (1945-1949) và các giấy tờ cá nhân, chẳng hạn như giấy tờ của các nhân vật quan trọng và các hiệp hội, các bức ảnh, áp phích, tài liệu bản đồ, tài liệu ghi âm, Phòng này cũng chịu trách nhiệm quản lý việc hiệu chỉnh các biên bản nội các của Chính phủ Liên bang.

Các phim lưu trữ hiện cũng đang được phục chế tại Bộ phận phục chế và bảo tồn tài liệu lưu trữ nghe nhìn ở ở Koblenz.

7. Ludwigsburg

Văn phòng Trung ương về Điều tra tội phạm Quốc xã, cơ sở đầu mối của Cơ quan Hành chính Tư pháp nhà nước (State Justice Administrations), được thành lập tại Ludwigsburg năm 1958.

Cơ sở này có trụ sở ở "Schorndorfer Tor" trong văn phòng cải tạo của tòa nhà (một nhà tù nữ cũ) xây từ giữa thế kỷ 19. Một kho nhánh của Phòng B của Lưu trữ Liên bang, chịu trách nhiệm quản lý các tài liệu của văn phòng trung ương và cung cấp tài liệu này cho khai thác, cũng đặt trụ trở tại tòa nhà này kể từ 1/1/2000. Một phòng đọc có 8 chỗ.

Schorndorfer Torhaus, được xây dựng năm 1760 ban đầu là tòa nhà của cơ quan thu thuế môn bài và hải quan, xây thêm văn phòng và tòa nhà lưu trữ khu vực lân cận. Kể từ tháng 4 năm 2004, Lưu trữ Liên bang giới thiệu một triển lãm tường trực liên quan đến cách thức tội phạm xã hội chủ nghĩa dân tộc được giải quyết một cách hợp pháp.

Cơ sở này có ưu đãi đặc biệt đối với giáo viên và sinh viên trong việc đưa ra giáo cụ giảng dạy trực quan như là một địa điểm học tập dã ngoại.

8. Rastatt

Là một chi nhánh của Lưu trữ Liên bang được biết dưới cái tên “Đài tưởng niệm Những phong trào tự do trong lịch sử Đức” mở cửa tại Quảng trường có phong cách barôc của Rastatt năm 1974 sau gợi ý của Thủ tướng Gustav W.Heinemann.

Địa điểm lịch sử quan trọng này đóng vai trò trung tâm trong giai đoạn cuối của cuộc cách mạng 1848-1849:  Một cuộc nổi loạn của binh lính bắt đầu từ ngày 09/5/21849 tại Tòa án Danh dự trên Quảng trường kêu gọi: “các quyền cơ bản cho người dân Đức” vào tháng 12/1848 và khẳng định Hiến pháp Paulskirche. Quảng trường trở thành nơi đầu não cho các cuộc đấu tranh vì tự do và là pháo đài cuối cùng trong cuộc bao vây Rastatt vào mùa hè năm 1849. Sau khi đầu hàng vào ngày 23/7/1849, họ bị xét xử tại phiên tòa quân sự ở Ahennsaal.

Cơ quan Lưu trữ  tại Rastatt hiểu rằng bản thân là một bằng chứng tưởng niệm sống động về cuộc đấu tranh cho dân chủ trong truyền thống đặc biệt của nước Đức. Các chủ đề bao trùm từ các phong trào tự do từ đầu Kỷ nguyên hiện đại cho tới cuộc cách mạng hòa bình ở Cộng hòa Dân chủ Đức (GDR)

Là địa điểm học tập dã ngoại, việc tưởng nhiệm này góp phần quan trọng trong việc hòa nhập của các thế hệ sau này trong xã hội dân chủ tự do ở Đức và cho sự phát triển của các công dân có ý thức chính trị.

9. Sankt Augustin-Hangelar

Văn phòng lưu trữ ở Sankt Augustin-Hangelar được thành lập năm 1971 để lưu trữ những giấy tờ của các cơ quan bộ của các cơ quan nhà nước tối cao ở Bonn. Tổ chức tiền nhiệm của cơ quan này cũng đã đi vào hoạt động ở Bad Godesberg từ năm 1965.

Các cơ sở vật chất mới, xây trên đất thuộc Cảnh sát Liên bang, đã đã được mở rộng trong năm 1971 với một trung tâm lưu trữ có công suất lưu giữ 43.000 mét giá.

Thu Hà - Trung tâm Tin học (Cục VTLTNN)

 (Lược dịch từ http://www.bundesarchiv.de/bundesarchiv/aufgaben/index.html.en)